Türkiye’de iş bulmak ve devamlı olarak çalışmak artık ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Artan genç nüfus istihdam edilememektedir. İstihdam edilen yani çalışacak bir iş bulanlar da türlü işveren hileleriyle karşı karşıya kalmakta ve işini kaybetmekten duyulan korkudan dolayı da maalesef hukuksuzluklara göz yummaktadır. Peki nedir bu hukuksuzluklar?
İşveren vergi kaçırmak daha az vergi ödemek için çeşitli maaş hilelerine başvurur. İşçinin maaş bordroları SGK da düşük gösterilir. İşçi her ne kadar buna itiraz etmese de aslında uzun vadede çok ciddi kayıplara neden olmaktadır. Maaşı düşük gösterilen işçinin kıdem başta olmak üzere diğer tüm alacakları çok düşük çıkar ve hak kaybına neden olur. Yargıtay bunun önüne geçmek için maaş bordrolarını incelemeyi yeterli görmeyip tanık ve başka delilleri de göz önünde bulundurarak yargılamayı yapar.
İşveren bordrodaki ücreti asgari ücreti olarak göstererek maaş hilesini başvurur. Bu durumda işçi maaşının asgari ücret olmadığını daha yüksek maaş aldığını yazılı belge ve tanıklarla ispat eder.
Yargıtay ücret bordrosu ve SGK hizmet dökümünde yazılı asgari ücretin her zaman gerçeği yansıtmadığını ifade ederek işçinin gerçekte aldığı maaşın miktarını emsal ücret araştırması ve tanık beyanları ile tespitini istemektedir. Çünkü aynı işyerinde 10 yıl çalışan bir işçinin ya da 1 aylık işe başlamış işçinin ya da usta işçi ile çırak işçinin aynı ücreti (asgari) alması akla, hayatın olağan akışına terstir. İşçinin SSK primleri gerçek ücret üzerinden ödenmiyorsa Yargıtayın vermiş olduğu emsal kararlar doğrultusunda işçinin istifa ederek tazminat alma hakkı saklıdır.
Ayrıca işçi, aldığı gerçek ücretin geçmişe dönük olarak SGK’ya bildirilmesini istiyorsa SGK ve işverenine karşı ‘ücret-hizmet tespit davası’ açması gerekir. Bu tür davalarda Yargıtay, sıkı sıkıya yazılı ıspat kuralını uygulamaktadır. Çünkü 6100 sayılı HMK’ya göre yazılı belgeye karşı yazılı belge ‘semede karşı senetle ıspat’ kuralı geçerlidir.
Av. EMEL ÖNDER
ARB. HUKUKÇU YUNUS ÖNDER
